ویژگی‌های طرحواره‌ها چیست؟ مشخصه عمومی و رایج از طرحواره های ناسازگار اولیه تولید افکار غیر منطقی و خطاهای شناختی :تعمیم دهی، مبالغه افراطی، و….. می باشد.
ویژگی‌های طرحواره‌ها چیست؟
مطلق گرایی
باورها، افکار و قضاوت‌های ثابت، مطلق و ارزیابی نشده در مورد خود، دیگران و جهان که از کودکی و اوایل نوجوانی در ما شکل گرفته‌اند.
مقاوم در برابر تغییر
شامل خاطرات، هیجانات، احساسات بدنی و شناخت واره‌ها هستند که خاطرات هیجانی عمیق آنها در مغز ناهوشیار ما از کودکی قرار دارند و به سختی تغییر می‌کنند.
آشنایی و عادت
از کودکی چون با آنها بزرگ شده‌ایم و بر اساس آنها تجربیات زندگی را قضاوت کرده و خود را اینگونه سازگار کرده‌ایم. به آنها عادت کرده و وابسته شده‌ایم و برای ما تجربه آشنایی هستند. به اصطلاح طرحواره ها ” آشنای قدیمی هستند ” ، پس اگر چه به ما رنج می‌دهند اما با آنها راحت‌تریم.
تکرار شونده
از طریق قضاوت‌های سوگیرانه و نیز رفتارهای مقابله‌ای ناسازگارانه که در برابر آنها داریم مثل اجتناب، جبران افراطی و تسلیم شدن، خود را تداوم می‌بخشند و به بقای خود کمک می‌کنند.
پیش‌بینی پذیری
اتفاقات را بر اساس آنها پیش‌بینی یا در واقع پیشگویی خود تحقق بخش، می‌کنیم و با ترفند طرحواره‌ها فکر می‌کنیم توان پیش‌بینی اتفاقات و کنترل شرایط داریم.
حساسیت افراطی به اتفاقات و استرس ها
تهدیدهای زندگی را بصورت مداوم، پایش و حتی هیجانات منفی خود را موقع تهدیدها، پیش‌بینی می‌کنیم. تله‌ها نیز موقع تنش‌ها و چالش‌هایی که ما آنها را در ذهن خود، تهدید ارزیابی کرده‌ایم فعال می‌شوند.
فعال ساز هیجانات شدید
هیجاناتی مثل ترس و اضطراب خجالت و احساس گناه ناامیدی و بی‌قراری آزردگی و رنجیدگی خشم، غم، افسردگی و…
پرسش و پاسخ طرحواره‌ها
- چرا با اینکه می‌دانم تله‌ها برای من رنج به همراه دارند اما دست از آنها نمی‌کشم؟ درست است که می‌دانید تله‌ها برای شما رنج به همراه دارند اما چون با آنها احساس راحتی و آشنایی دارید. آنها را تکرار می‌کنید و تنها واقعیت درست می‌دانید.
- آیا تله‌ها من را طلسم کرده‌اند تا فقط وقایع خاصی به سمت من جذب شوند؟ جادو و جذب خاصی وجود ندارد. بلکه شما ناآگاهانه به سمت اتفاقاتی کشیده می‌شوید که با تله‌های شما هماهنگ باشند. ناآگاهانه بودن، به معنای غیرارادی بودن و بی‌اختیار بودن شما نیست. بلکه گرایش ناآگاهانه‌ی شما را به سمت تله‌ها نشان می‌دهد.
- آیا تله‌های من، همیشه غلط و غیرواقع‌بینانه هستند؟ نکته اول این است که شما بدون اینکه درستی یا نادرستی تله‌ها را آزمایش کنید. عمیقا اعتقاد دارید که آنها درست و واقعی هستند اما نکته بعدی این است که اگر شما بعد از راستی آزمایی نیز آگاه شده‌اید که تله شما واقعیت دارد. بایستی برای اصلاح و تغییر نقص خود اقدام یا قابلیت‌های خود را تقویت کنید.
- چرا من حس می‌کنم تمام تجاربم شبیه هم هستند؟ شما به سمت تجارب آشنایی که با تله‌های شما هماهنگ هستند؛. کشیده می‌شوید و ذهن شما از طریق تحریف‌های شناختی، تجارب مختلف را مشابه همدیگر یا تجربه‌های همزمانی یا پشت سر هم را شبیه هم، تفسیر و پردازش می‌کند.
- من خودم می‌دانم تله‌ها چه هستند و چه تله‌هایی دارم. من فقط راهکار می‌خواهم. چرا باید باز در مورد تله‌ها آموزش ببینم؟ آموزش مکانیزم رفتار تله‌های خودتان و اینکه بینش و آگاهی روانشناختی پیدا کنید که تله‌ها چگونه در شما پیدایش یافته و چگونه آگاهانه یا ناآگاهانه، باعث تکرار و تقویت آنها شده‌اید. جزیی مهم از درمان تله‌هاست.
