طرح واره چیست؟ در روانشناسی طرح واره یک چارچوب یا مفهوم شناختی است که به سازماندهی و تفسیر اطلاعات کمک می کند. به بیان ساده، یک طرحواره الگوهای تفکر و رفتاری را توصیف می کند که مردم برای تفسیر جهان از آنها استفاده می کنند.
طرح واره چیست؟
ما از طرحواره ها استفاده می‌کنیم زیرا به ما اجازه می‌دهند تا در تفسیر حجم وسیعی از اطلاعات موجود در محیط خود، میانبرهایی را انتخاب کنیم. ممکن است کلمه schema را شنیده باشید که به کدنویسی مربوط می شود. جایی که به نحوه ساختار یک پایگاه داده اشاره دارد. در حالی که یک طرحواره در روانشناسی هنوز به نحوه سازماندهی اطلاعات اشاره دارد. اما بر چگونگی انجام آن توسط ذهن انسان تمرکز دارد.
طرحواره چگونه شکل می گیرد؟
طرحواره ها مدل های ذهنی هستند که در حافظه بلند مدت یافت می شوند. مغز از چنین مدل هایی برای سازماندهی اطلاعات در مورد جهان استفاده می کند. طرحواره ها اساسا از خاطرات ما از تجربیات منحصر به فرد ما ساخته شده اند.
این چارچوب‌های ذهنی باعث می‌شوند که ما اطلاعات مربوطه را حذف کنیم تا در عوض فقط بر روی چیزهایی تمرکز کنیم که باورها و ایده‌های قبلی ما را تأیید می‌کنند. طرحواره‌ها می‌توانند به کلیشه‌ها کمک کنند و حفظ اطلاعات جدید را که با ایده‌های ثابت ما درباره جهان مطابقت ندارد، دشوار کنند.
تاریخچه طرحواره ها
استفاده از طرحواره ها به عنوان یک مفهوم اساسی اولین بار توسط یک روانشناس بریتانیایی به نام فردریک بارتلت به عنوان بخشی از نظریه یادگیری خود استفاده شد. نظریه بارتلت پیشنهاد کرد که درک ما از جهان توسط شبکه ای از ساختارهای ذهنی انتزاعی شکل می گیرد.
نظریه پرداز ژان پیاژه اصطلاح طرحواره را معرفی کرد و استفاده از آن از طریق کار او رایج شد. طبق نظریه رشد شناختی او، کودکان یک سری مراحل رشد فکری را طی می کنند. در نظریه پیاژه، طرحواره هم مقوله دانش و هم فرآیند کسب آن دانش است. او معتقد بود که مردم به طور مداوم با محیط سازگار می شوند. زیرا اطلاعات جدید را دریافت می کنند و چیزهای جدید یاد می گیرند.
شکل گیری طرحواره تازه
با اتفاق افتادن تجربیات و ارائه اطلاعات جدید، طرحواره های جدید توسعه یافته و طرحواره های قدیمی تغییر یا اصلاح می شوند. به عنوان مثال، یک کودک خردسال ممکن است ابتدا یک طرح واره برای یک اسب ایجاد کند. او می داند که اسب بزرگ است. مو، چهار پا و دم دارد. هنگامی که دختر کوچک برای اولین بار با یک گاو روبرو می شود، ممکن است در ابتدا آن را اسب بنامد.
به هر حال، با طرحواره او برای ویژگی های یک اسب همخوانی دارد. حیوان بزرگی است که مو، چهار پا و دم دارد. هنگامی که به او گفته می شود که این حیوان متفاوتی به نام گاو است، او طرحواره موجود خود را برای یک اسب اصلاح می کند و یک طرح واره جدید برای یک گاو ایجاد می کند.
طرح واره چیست؟
حالا بیایید تصور کنیم که این دختر برای اولین بار با یک اسب مینیاتوری روبرو می شود و به اشتباه آن را سگ می داند. والدین او به او توضیح می دهند که این حیوان در واقع یک نوع اسب بسیار کوچک است. بنابراین دختر کوچک باید در این زمان طرحواره موجود خود را برای اسب ها اصلاح کند. او اکنون متوجه می شود که در حالی که برخی از اسب ها حیوانات بسیار بزرگی هستند. برخی دیگر می توانند بسیار کوچک باشند. از طریق تجربیات جدید او، طرحواره های موجود او اصلاح می شود و اطلاعات جدیدی آموخته می شود.
انواع طرحواره ها
در حالی که پیاژه بر رشد دوران کودکی تمرکز داشت. طرحواره ها چیزی هستند که همه افراد آن را دارند و در طول زندگی شکل می گیرند و تغییر می کنند. طرحواره های شی فقط یکی از انواع طرحواره ها هستند. که بر چیستی یک شی بی جان و نحوه عملکرد آن تمرکز می کنند. مردم انواع طرحواره ها را برای انواع اطلاعات دارند، از جمله طرحواره هایی درباره افراد، اشیاء، مکان ها، رویدادها و روابط.
به عنوان مثال، اکثر مردم در کشورهای صنعتی طرح واره ای برای چیستی خودرو دارند. طرح کلی شما برای یک خودرو ممکن است شامل زیرمجموعه هایی برای انواع مختلف خودروها مانند خودروهای جمع و جور، سدان یا خودروهای اسپرت باشد.
انوع اصلی طرحواره
طرحواره های افراد بر روی افراد خاص متمرکز است. برای مثال، طرح واره شما برای دوست تان ممکن است شامل اطلاعاتی در مورد ظاهر، رفتارهای او، شخصیت و ترجیحات او باشد.
- طرحواره های اجتماعی شامل دانش کلی درباره نحوه رفتار افراد در موقعیت های اجتماعی خاص است.
- طرحواره های خود بر دانش شما در مورد خودتان متمرکز است. این می تواند هم شامل آنچه در مورد خود فعلی خود می دانید و هم ایده هایی در مورد خود ایده آل یا آینده شما باشد.
- طرحواره های رویداد بر الگوهای رفتاری متمرکز هستند که باید برای رویدادهای خاص دنبال شوند. این بسیار شبیه یک فیلمنامه است که به شما اطلاع می دهد که در یک موقعیت خاص چه کاری باید انجام دهید. چگونه باید عمل کنید و چه چیزی باید بگویید.
